Teknoloji Bağımlılığı Nedir? Nedenleri Zararları ve Çeşitleri

Teknoloji Bağımlılığının Zararları Nelerdir?

Bağımlılık, kişinin kullanmış olduğu bir nesne ya da yapmış olduğu bir eylem üzerinde kontrolünü kaybetmesi ve ondan ayrı bir yaşam sürdürememesi olarak tanımlanır.

Yani kullanımda ve davranışta irade ortadan kalkar, kişi istemese bile bağımlı davranışı devam ettirir. Peki teknoloji bağımlılığı nedir?

Teknoloji bağımlılığı ise interneti aşırı kullanma isteği, internet olmadığı zamanlarda gergin davranışlar sergileme ve sosyal hayatı olumsuz şekilde etkileyen bağımlılıktır.

Kişinin interneti kullanmada kontrolünü kaybeder ve böylece bağımlılık başlamış olur. İnternet ve bilgisayarın bağımlılık yaptığı günümüzde kesinlik kazanmıştır.

Gündelik yaşantımızda internetten uzak kalmak pek mümkün değildir. Hemen her işimizi internet üzerinden yapar olduk. Fakat bu durum bizlerin kesinlikle bağımlı olduğumuz anlamına gelmez.

Yaptığımız bu aktiviteler, sorumluluklarımızı, sağlığımızı ve gündelik yaşamımızı engellenmeye başladığında bağımlılıktan söz etmeye başlanabilir.

Bireylerin, internette geçirdiği zamanı kontrol edememesiyle başlayan, kişide zamanla patolojik rahatsızlıklara sebep olan ve kesinlikle bir uzmana başvurularak tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.

Teknolojik gelişmelerle beraber hayatımız oldukça kolaylaşmıştır. “Teknoloji bağımlılığı nedir?” sorusunu kısaca böyle yanıtlayabiliriz.

Uzmanların verilerine göre, günde ortalama 4.7 saatimizi telefonlarımızla geçirmekteyiz. Buna ek olarak; çalıştığımız bilgisayarlar, tabletler ve televizyon izleme süreleri de eklenince göz bebeklerimiz günde 11 saatlik bir teknoloji kullanımına maruz kalmaktadır.

Teknoloji bağımlılığı nedir sorusu bu sebeple oldukça önemli bir sorudur.

Teknoloji Bağımlılığının Çeşitleri

Teknoloji bağımlılığını birçok çeşidi bulunmaktadır. Diğer tüm bağımlılıklarda olduğu gibi bu bağımlıkta da beynimizin haz noktası gibi önemli noktaları etkiler.

Bu etkiler bazılarında fiziksel etkiler gösterirken bazılarında ise duygusal etkileri görmek mümkündür. Teknoloji bağımlılığı çeşitleri şunlardır:

• Alışveriş yapma bağımlılığı,
• Oyun oynama bağımlılığı,
• Sosyal medya kullanma bağımlılığı,
• Açık artırma ya da şans oyunları bağımlılığı,
• Sürekli video izleme.
• Telefon, tablet ve televizyon bağımlılığı

Sıralanan bu bağımlılıklar insana sadece bağımlı olduğunda zarar vermez. Örneğin trafikte giderken bildirim gelince hemen bakmak isteyince korkunç sonuçlar ortaya çıkabilir.

Veya sosyal medya bağımlılığınız olmasa bile telefona sürekli bakmak, günlük yaşantınızı olumsuz etkileyebilir. Teknoloji bağımlılığı nedir sorusunun en çarpıcı hali de budur.

Teknoloji Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?

Kesin olarak bağımlı olup olmadığınızı anlamanın bazı belirtileri vardır. İşte teknoloji bağımlılığının baza belirtileri şunlardır;

• Gece saat geç bile olsa bilgisayar başından ayrılamamak
• Telefondan ya da bilgisayardan uzak kaldığını zaman kendinizi boşlukta hissetmek
• Farkında olarak veya olmayarak teknolojik aletlerle çok fazla zaman harcamak
• İnternete bir an önce girebilmek için dinlenmenizden, arkadaşlarınızdan ve hatta yemek vakitlerinizden ödün vermek.
• Bilgisayar başında bulunmaktan mutlu hissederken biranda suçluluk duygusuna kapılmak
• Bilgisayar başında uzun süre kalındığı için sırt ağrıları, bel ağrıları ve gözlerde yanma şikayetleri oluşması.
• Teknolojinin zararları bilindiği halde hala teknolojiden vazgeçememe ve bırakamama
• Zihnin devamlı teknoloji ile meşgul olması, sürekli düşünme
• İnsanlarla yüz yüze konuşmaktansa internet ortamından konuşmayı tercih etmek gibi belirtiler gösterilebilir.

Teknoloji Bağımlılıkları Neden Olur?

Teknoloji bağımlılığı nedir sorusundan sonra diğer soruya geçelim. Teknoloji bağımlılığı internetin hayatımıza girmesiyle başlamıştır. İnsanların bu teknolojiyi kontrolsüz ve ölçüsüz kullanması ciddi zararlara neden olmuştur.

Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi bu bağımlılıkta da kişi teknolojik ürünlere ulaşamadığı zamanlarda problem yaşar.

Kadınlara göre erkeklerde görülme olasılığı 2-3 kat daha fazladır. Erkekler internet ortamında savaş, spor ve oyunları tercih ederken kadınlar; sohbet programlarında ve kitap okuyarak vakitlerini geçirirler.

Bireyin bağımlı olmasında birçok sebepten söz edilebilir ve bu teknoloji bağımlılığı nedir sorusu için oldukça önemlidir. Bu nedenle bağımlılığın sonucunu tek bir neden bağlamak doğru olmayacaktır.

Teknoloji bağımlılığı diğer birçok bağımlılıkta olduğu gibi genetik, psikolojik, biyolojik, sosyal etkenler ve internetin sağladığı birçok imkân, bağımlılık yapıcı nedenler arasında yerini alıyor.

Teknoloji bağımlılığı pek çok hastalığa sebebiyet verebiliyor. Mesela; bireyin internette çok uzun zaman geçirmesi depresyon veya sosyal fobiler geliştirebilir.

Bilgisayar başında uzun süre kalındığı için fiziksel rahatsızlıklar meydana gelebilir. Teknoloji bağımlılığına neden olabilecek diğer maddelere şöyle sıralanabilir:

• Kişinin içine kapanık olması ve asosyal olması
• İnsanlarla ilişki kuramama, kursa bile sürdürememesi
• Toplum tarafından dışlanması ve yalnız kalması
• Ailevi problemler yaşaması ve vaktini kalitesizce geçirmesi
• İnsanlarla iletişim kurarken kendini ifade edememesi, yetersiz kalması
• Okul veya akademik başarısının düşük olması
• Sosyalleşmek için yeterli arkadaş çevresisin olmaması
• Bireyin dileği zaman iletişimini kesebileceği bağlar kurması, gerçek ilişkilere göre internet ortamının daha risksiz görünmesi
• Sosyal kabul görme kaygısı ve zorunluluğu olmadan fikirlerini, düşünceleri ve duygularını rahatlıkla ifade edebileceği bir ortam olması.
• Zaman, mekân ve yer kısıtlaması olmadan dünyanın öbür ucunda dahi olsa iletişim kurabilme imkânı.
• Duygularını, düşüncelerini ve ortak zevklerini paylaşabildikleri insanları internet ortamında daha kolay bulabilmeleri kişilerin teknoloji bağımlısı olma nedenleri arasında yer alıyor.

Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı

Teknoloji bağımlılığı nedir sorusunda en çok çocuklarda dikkat etmek gerekir. Yine çocuklarda da internette geçirilen sürenin kontrolünü sağlamada güçlük, internet ortamından uzak kalındığı zaman patolojik rahatsızlıklar çocuklarda teknoloji bağımlılığının bir göstergesidir.

Teknoloji her yaştaki insanın hayatını kolaylaştırır, insanları cezbeder ve oldukça geniş bir platformdur. Ancak çocukların interneti fazla kullanmaları teknoloji bağımlılığına neden olmaktadır.

Teknoloji yeterli miktarda kullanıldığı zaman çocuklar üzerinde olumlu etkiler gözlemlenebilir, gelişimleri desteklenebilir.

Ancak bu olumlu etkileri olumsuz etkilere çevirmemek için ebeveynler yeterince dikkatli olmalı, internet kullanımını kısıtlamalı ve çocuğun gelişimini göz önünde bulundurmalıdır.

Çocukların daha küçük yaşlarda telefon ve tablet kullanması zekasının mükemmel olduğunun bir kanıtı değildir. Günümüzde çocuklar sanal dünya ile daha erken yaşlarda tanışıyorlar ve bu durumun içinde dünyaya geliyorlar.

Haliyle bu teknolojik aletleri kullanmakta oldukça basit hale geliyor. Aileler çocuğun gelişimi için teknoloji kullanımını çocuğun yaşına uygun içerikler ile desteklemeli ve süre bakımından gerekli denetimi yapmaları gerekmektedir.

Çocuklar teknolojik aletleri kullanırken denetlenmezse psikolojik yönden olumsuz olarak etkilenir ve ilerde teknoloji bağımlısı olma ihtimalleri artar.

Çocuklarda Teknoloji Bağımlığının Belirtileri

Çocuklarda teknoloji bağımlılığı özellikle 0-3 yaş aralığında fazla televizyon, telefon veya tablet ekranlarına maruz kalmalarından dolayı ortaya çıkmaktadır. Fazla ekrana mazur kalmış bir çocukta belirtile şöyledir;

• Çocuk dil ve konuşma becerilerinde akranlarından geri kalır.
• Çocuğa seslendiğiniz zaman size cevap vermeyebilir
• Çocuk öfkesini kontrol etmekte sorun yaşar, zamanla dikkat eksikliği başlar
• Çocuğun arkadaşları ve ebeveynleri ile olan ilişkileri olumsuz etkilenir.
• Çocuk derslerinde başarısız olur, ödev yapmak istemez.
• Teknoloji bağımlılığı ergenlik dönemlerinde çocukta içe kapanma, sadece teknolojik aletlerle ilgilenme, arkadaşları ve ailesiyle ilişkilerinde bozulma görülür.

Çocuklarda ortaya çıkan teknoloji bağımlılığının çocukların hayatını olumsuz yönde etkileyeceği ve gelecekleri açısından sağlıklı olmadığı unutulmamalı ve gerekli tedbirler en kısa zamanda alınmalıdır.

Gerekirse bir uzmana başvurulup psikolojik destek alınmalıdır. Bu süreçte çocuğun yanında olmalı, ona destek olmalısınız.

Bu süreçte ebeveynlerde kendi teknoloji kullanım alışkanlıklarını değiştirmeli ve çocuğa örnek olmalıdır. Çünkü ebeveynler ne teknolojiyi ne kadar kullanırsa, çocuklarda ebeveynlerini örnek alacaktır.

Sizler çocuğun karşısında sürekli telefonla ya da bilgisayarla ilgilenirseniz çocukta bunu örnek alacak ve zamanla bağımlı hale gelecektir. Teknoloji bağımlılığı nedir ve diğer konuları böylece bu yazıda incelemiş olduk.